Mai Hương
"Xe cũ 0km" đang gây rúng động ngành ô tô Trung Quốc, doanh số ảo, rủi ro thật và hệ lụy dài hạn.
Trong những ngày qua, thị trường ô tô Trung Quốc trở nên náo động bởi hiện tượng mang tên “xe cũ 0km” – những chiếc xe đã đăng ký nhưng chưa từng lăn bánh, bất ngờ xuất hiện dày đặc trên các sàn xe đã qua sử dụng.
Chiêu thức tưởng như hợp pháp này đang bị lên án là công cụ "phù phép" doanh số, đồng thời đẩy rủi ro về phía người tiêu dùng.
Hiểu đúng về "xe cũ chưa chạy"
Không ít người lầm tưởng những chiếc xe gắn mác “cũ” là đã qua sử dụng nhưng thực tế, hàng loạt xe được đăng ký xong rồi đưa thẳng lên sàn xe cũ mà chưa từng lăn bánh.
Dù mới hoàn toàn về mặt kỹ thuật, chúng vẫn bị xếp vào danh mục “xe đã qua sử dụng”.
Theo ông Wei Jianjun, Chủ tịch Tập đoàn Great Wall Motor (GWM), hiện có khoảng 3.000 - 4.000 đại lý tham gia bán loại xe này trên các nền tảng xe cũ trực tuyến tại Trung Quốc. Động cơ chính của việc làm này là:
Đẩy doanh số giả để đạt chỉ tiêu nội bộ
Giải phóng hàng tồn kho
Tận dụng ưu đãi chính sách gắn với tình trạng xe đã đăng ký
Doanh số ảo và áp lực từ dư cung
Các hãng xe có thể báo cáo đã "bán" xe, nhưng thực tế chỉ là chuyển hàng tới đại lý hoặc các đối tác trung gian.Những chiếc xe chưa từng ra khỏi kho bỗng trở thành “doanh số thật” trên giấy tờ.
Theo số liệu mới nhất, đến tháng 4/2024, tổng lượng xe du lịch tồn kho tại Trung Quốc đạt 3,5 triệu chiếc, tương đương 57 ngày lưu kho – mức cao nhất kể từ cuối năm 2023.
Một số hãng chỉ vận hành dưới 50% công suất nhà máy, buộc phải tung ra các chiêu thức như "xe cũ 0km" để giải tỏa áp lực.
Mối nguy tiềm ẩn với người mua
Giá xe giảm mạnh – thậm chí thấp hơn niêm yết tới 30% là lý do khiến nhiều người tiêu dùng bị thu hút.
Tuy nhiên, đi kèm mức giá hời là những rủi ro không nhỏ:
Bảo hành bị rút ngắn, do tính từ thời điểm đăng ký, không phải khi xe được bán
Một số xe có khoản vay chưa tất toán hoặc lịch sử pháp lý không minh bạch, dễ dẫn tới tranh chấp
Lừa đảo tài chính có thể phát sinh nếu người mua không kiểm tra kỹ thông tin sở hữu
Hệ lụy dài hạn cho toàn thị trường
Việc “bơm” doanh số ảo không chỉ ảnh hưởng đến người tiêu dùng mà còn làm sai lệch dữ liệu ngành:
Đánh lừa nhà đầu tư khiến các báo cáo tài chính thiếu minh bạch
Đè nặng thị trường xe cũ, đẩy giá trị xe lao dốc
Phá vỡ cấu trúc giá, gây cạnh tranh không lành mạnh
Ví dụ, mẫu BYD Qin L trên thị trường xe cũ hiện có giá thấp hơn 30 - 40% so với xe mới, kéo theo áp lực giảm giá dây chuyền với nhiều dòng xe khác.
Cơ quan quản lý vào cuộc
Trước áp lực từ dư luận và rủi ro toàn ngành, ngày 27/5, Bộ Thương mại Trung Quốc đã tổ chức cuộc họp với sự tham gia của các tên tuổi lớn như BYD, Dongfeng và nền tảng Guazi.
Mục tiêu là siết chặt giám sát giao dịch xe cũ, chống gian lận báo cáo và cân nhắc khung pháp lý quản lý doanh số ảo.
Một số chuyên gia đề xuất mô hình kiểm soát tương tự Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC) đang áp dụng với chiêu thức “nhồi kênh phân phối” – hành vi đẩy hàng quá mức vào đại lý để tạo ảo giác doanh thu.
Làm sao nhận biết xe “mới mà cũ”?
Để bảo vệ quyền lợi, người tiêu dùng được khuyến cáo:
Nghi ngờ với xe có giá rẻ bất thường, đặc biệt thấp hơn niêm yết trên 30%
Kiểm tra số VIN để xác định ngày đăng ký, lịch sử bảo dưỡng và bảo hiểm
Yêu cầu hợp đồng rõ ràng, đảm bảo xe không còn nợ tài chính
Chọn mua tại đại lý chính hãng hoặc có uy tín lâu năm
Với những trường hợp giá chỉ chênh lệch nhỏ (dưới 15%), nên ưu tiên mua xe mới để có bảo hành đầy đủ và an tâm sử dụng.
Hệ sinh thái ô tô Trung Quốc đối mặt “cuộc thanh lọc”
Theo dữ liệu từ Jato Dynamics, trong số 169 hãng ô tô đang hoạt động tại Trung Quốc, hơn một nửa có thị phần dưới 0,1%.
Cuộc chiến giá và doanh số ảo đang khiến các hãng nhỏ như Neta hay Polestar gặp khó khăn trong việc tồn tại do không đủ sức “gồng lỗ” như các ông lớn.
Ông Wei Jianjun và nhiều lãnh đạo ngành kêu gọi quay về giá trị cốt lõi: đổi mới công nghệ, chất lượng sản phẩm và xây dựng lòng tin từ người tiêu dùng.
Nếu không có cải cách mang tính hệ thống, ngành ô tô Trung Quốc có thể rơi vào vòng xoáy phá giá – mất lòng tin – sụp đổ thị phần.
Tương lai của mô hình này sẽ phụ thuộc vào:
Sự can thiệp mạnh mẽ từ chính phủ
Trách nhiệm minh bạch từ các doanh nghiệp
Sự tỉnh táo của người tiêu dùng
Cho đến khi toàn ngành điều chỉnh hướng đi, chính khách hàng – những người tưởng như được "hời" sẽ là bên chịu thiệt lớn nhất trong trò chơi doanh số ảo.
Mai Hương
