Ô tô điện Trung Quốc gây lo ngại vì tình trạng khủng hoảng thừa

Tình trạng “khủng hoảng thừa” trong sản xuất ô tô tại Trung Quốc gây ra mối lo ngại trên toàn cầu.

Giá xe điện Trung Quốc sắp tăng cao?

Theo Nikkei Asia, dung lượng sản xuất xe điện ở Trung Quốc tiếp tục mở rộng với tốc độ chóng mặt mặc dù nhu cầu trong nước đã không còn nhiều, làm dấy lên lo ngại rằng các nhà sản xuất sẽ xuất khẩu xe ra nước ngoài với mức giá cắt cổ.

Điểm hòa vốn cho việc sử dụng nhà máy trong ngành ô tô (tối ưu khả năng của nhà máy) thường là khoảng 80%, nhưng tỷ lệ này đối với xe năng lượng mới, bao gồm cả xe điện, đang chỉ khoảng 50% ở Trung Quốc. Một số nhà sản xuất xe điện mới nổi đã phá sản do tình trạng dư thừa.

Triển lãm Ô tô Trung Quốc, một trong những triển lãm ô tô lớn nhất thế giới, đã khai mạc ở Bắc Kinh trong tuần này. Điều gây chú ý đó là gian hàng của nhà sản xuất điện thoại thông minh Xiaomi đông đúc, trái ngược với gian hàng của Nissan Motor ngay bên cạnh. Hầu hết khách tham quan đều tập trung vào tính cạnh tranh về giá của Xiaomi.

Xiaomi gia nhập thị trường Trung Quốc vào tháng Ba với mức giá thấp hơn Tesla. Công ty cho biết hiện đã có tới 75,723 xe được đặt trước.

Điều gì khiến xe điện Trung Quốc đối diện khủng hoảng thừa?

Các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc có thể đạt được chi phí thấp nhờ mạng lưới thu mua pin tập trung tại Trung Quốc. Theo công ty SNE Research của Hàn Quốc, các công ty Trung Quốc chiếm sáu trong số mười nhà sản xuất pin hàng đầu thế giới vào năm ngoái về dung lượng pin lắp đặt trên ô tô. Khoảng 80% vật liệu cathode, thành phần cốt lõi của pin, được sản xuất tại Trung Quốc.

Pin chiếm từ 30% đến 40% chi phí sản xuất xe điện. Giá pin trung bình ở Trung Quốc bằng khoảng 80% so với ở châu Âu và Mỹ, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế. 

Thép và các thành phần khác cũng có thể mua với chi phí thấp, và chính phủ đã tạo điều kiện trong việc cung cấp các khoản trợ cấp lớn và hỗ trợ khác cho nghiên cứu và phát triển cũng như xây dựng nhà máy.

Rào cản thấp để gia nhập đã dẫn đến một loạt các công ty nhảy vào thị trường xe điện Trung Quốc. Theo dữ liệu từ Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc, hơn 50 công ty nội địa đã sản xuất xe hơi năng lượng mới vào năm ngoái.

Các công ty vẫn đang tăng cường năng lực sản xuất, nhằm mở rộng thị phần của mình trong thị trường xe điện lớn nhất thế giới. Seres Group, một công ty cỡ trung hợp tác với Huawei Technologies, gã khổng lồ thiết bị viễn thông Trung Quốc, gần đây đã mở một nhà máy ở Trùng Khánh.

Lợi nhuận suy giảm

Năng lực sản xuất ô tô điện vẫn đang tăng không ngừng với tốc độ nhanh hơn nhu cầu. Theo truyền thông Trung Quốc, năng lực sản xuất xe năng lượng mới của Trung Quốc vào năm 2025 dự kiến đạt hơn 36 triệu xe. Doanh số bán hàng trong năm đó dự kiến là khoảng 17 triệu xe, tạo ra một lượng dư thừa gần 20 triệu xe.

Truyền thông Trung Quốc báo cáo rằng tỷ lệ sử dụng nhà máy năm ngoái dự kiến là khoảng 50% do nguồn cung dư thừa, kém xa mức lý tưởng là 80%. Điều này tạo ra rủi ro về sự phá sản của các doanh nghiệp khi lợi nhuận giảm sút.

Biên lợi nhuận của ngành ô tô trong tháng 1 và tháng 2 là 4.3%, theo số liệu của chính phủ, thấp hơn nhiều so với mức 8.7% vào năm 2015. Một số nhà sản xuất xe năng lượng mới đã phá sản, và một số dự đoán cho rằng hơn 10 công ty sẽ phá sản hoặc gần như phá sản trong năm nay.

Mối lo ngại toàn cầu

Trong bối cảnh này, một số thương hiệu đã thấy xuất khẩu sang châu Âu và Đông Nam Á là một lối thoát khỏi cuộc khủng hoảng. Theo một hiệp hội ngành ô tô, số xe năng lượng mới xuất khẩu của Trung Quốc vào năm 2023 tăng 78% lên 1,2 triệu, và người ta tin rằng con số này sẽ đạt 3,5 triệu vào năm sau.

Điều này sẽ là một đòn giáng mạnh vào các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản và châu Âu. BYD và các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc khác đang tiến công vào Thái Lan và các thị trường Đông Nam Á khác, nơi các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản chiếm 80% thị phần.

Hiện tại, ngày càng có nhiều sự cảnh giác đối với các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc trên toàn thế giới. Liên minh Châu Âu đang điều tra liệu các xe điện Trung Quốc có được bán với giá thấp nhờ trợ cấp, cản trở cạnh tranh không công bằng hay không. Trong khi đó, Hoa Kỳ đã đồng ý thiết lập một buổi thảo luận về vấn đề dư thừa sản xuất trong chuyến thăm của Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen vào tháng này.