Mai Hương
Sự bùng nổ của xe máy điện tại Việt Nam đang đặt ra bài toán về cách nạp năng lượng sao cho tiện lợi, an toàn và phù hợp với nhu cầu người dùng.
Ngoài sạc pin truyền thống, nhiều phương thức khác đang từng bước được áp dụng nhằm tối ưu trải nghiệm di chuyển bằng xe điện.
Xu hướng xe điện và thách thức về năng lượng
Trong bối cảnh thế giới chuyển mình theo hướng xanh hóa giao thông, xe máy điện nổi lên như một giải pháp thay thế hữu hiệu cho xe chạy xăng.
Với ưu điểm thân thiện môi trường, chi phí vận hành thấp, dòng phương tiện này đang dần phổ biến hơn tại Việt Nam.
Tuy nhiên, vấn đề khiến nhiều người e ngại khi cân nhắc chuyển sang xe máy điện lại nằm ở khâu nạp năng lượng.
Thời gian sạc lâu, nỗi lo hết pin giữa đường và sự thiếu hụt hạ tầng hỗ trợ vẫn là những rào cản lớn.
Sạc pin truyền thống: Phổ biến nhưng còn nhiều bất tiện
Sạc pin là phương pháp quen thuộc và được áp dụng rộng rãi trên tất cả các dòng xe máy điện hiện nay.
Tùy vào loại pin và công suất sạc, thời gian nạp đầy có thể dao động từ 3 đến 12 giờ. Với thói quen sử dụng phổ biến, người dùng thường lựa chọn sạc qua đêm tại nhà.
Tuy vậy, phương án này lại gây khó khăn cho những người cần di chuyển thường xuyên như shipper hoặc tài xế công nghệ, khi họ không có nhiều thời gian chờ đợi.
Ngoài ra, việc sạc pin trong khu chung cư vẫn tiềm ẩn rủi ro về an toàn nếu thiết bị sạc không đạt chuẩn hoặc môi trường không phù hợp.
Để đảm bảo an toàn khi sạc, các chuyên gia khuyến cáo chỉ nên sạc khi pin gần cạn, sử dụng thiết bị chính hãng và chờ khoảng 20 phút sau khi xe vận hành để pin nguội hẳn.
Đổi pin: Giải pháp siêu tốc, vượt cả tốc độ đổ xăng
Một trong những hình thức nạp năng lượng mới nổi hiện nay là đổi pin tại các trạm chuyên dụng.
Người dùng chỉ mất khoảng 1–2 phút để thay pin mới, nhanh hơn cả thời gian đổ xăng thông thường.
Tại Đài Loan, thương hiệu Gogoro đã triển khai hơn 2.000 trạm đổi pin, phục vụ hàng triệu lượt mỗi tháng.
Hệ thống của Gogoro được thiết kế để tương thích với nhiều mẫu xe, tạo sự linh hoạt cho người dùng.
Ấn Độ cũng đang đẩy mạnh mô hình này nhằm giảm thiểu ô nhiễm và phụ thuộc vào xăng dầu.
Tập đoàn Sun Mobility đang đầu tư xây dựng mạng lưới đổi pin phục vụ cả xe máy và xe ba bánh, trong khi chính quyền thủ đô Delhi dự kiến chỉ cho đăng ký xe điện từ tháng 8/2026.
Tại Việt Nam, Selex tiên phong triển khai mô hình trạm đổi pin.Một số hãng xe lớn như Honda hay Yamaha cũng đã lên kế hoạch tham gia nhưng việc phát triển hệ sinh thái vẫn cần thời gian và sự đồng thuận về tiêu chuẩn kỹ thuật.
Sạc pin tháo rời: Linh hoạt, tiện lợi và dễ tiếp cận
Trong khi mô hình đổi pin chưa phổ cập rộng rãi, việc sử dụng pin có thể tháo rời là lựa chọn lý tưởng cho nhiều người dùng xe máy điện hiện nay.
Với giải pháp này, người dùng có thể mang pin vào nhà hoặc văn phòng để sạc, không phụ thuộc vào nơi đỗ xe hay lắp đặt hệ thống sạc tại bãi gửi.
Nếu có hai viên pin, người dùng hoàn toàn có thể hoán đổi để luôn có nguồn điện sẵn sàng sử dụng.
Một số mẫu xe máy điện tại Việt Nam đã hỗ trợ thiết kế pin tháo rời.
Đơn cử như Honda ICON e: với pin đặt ở sàn xe có thể dễ dàng tháo lắp, hay Yamaha Neo’s – dòng xe cũng cho phép người dùng mang pin đi sạc ở nơi thuận tiện.
Cần thống nhất tiêu chuẩn để mở rộng giải pháp
Để các phương thức nạp năng lượng trên trở nên phổ biến và dễ dàng triển khai, việc tiêu chuẩn hóa pin là yếu tố then chốt.
Điều này giúp các trạm đổi pin và thiết bị sạc hoạt động đồng bộ, giảm thiểu rủi ro kỹ thuật và nâng cao hiệu quả sử dụng.
Từ năm 2021, các tập đoàn lớn như KTM, Honda, Yamaha và Piaggio đã bắt tay xây dựng bộ tiêu chuẩn toàn cầu cho pin hoán đổi.
Trước đó, liên minh giữa Honda, Yamaha, Kawasaki và Suzuki cũng đã được thành lập tại Nhật Bản với cùng mục tiêu.
Việc thống nhất tiêu chuẩn không chỉ giúp tiết kiệm chi phí đầu tư hạ tầng mà còn mở rộng khả năng tương thích giữa các dòng xe, thúc đẩy sự phát triển của xe máy điện tại các thị trường đang chuyển dịch như Việt Nam.
Thay vì chỉ dựa vào sạc pin truyền thống, người dùng xe máy điện hiện nay đã có thêm hai lựa chọn khác là đổi pin và sạc pin tháo rời – mỗi hình thức phù hợp với một nhóm đối tượng và nhu cầu sử dụng riêng.
Khi hạ tầng được đầu tư bài bản và các hãng xe cùng hướng đến tiêu chuẩn hóa, việc nạp năng lượng cho xe máy điện sẽ không còn là trở ngại.
Đây sẽ là bước đệm quan trọng để xe máy điện dần thay thế xe xăng, góp phần xây dựng môi trường sống xanh, sạch và bền vững hơn.
Mai Hương
